15.12.2016

İkarus Artık Düştü!

Özgürlük var mıdır?
Özgürlük bir varlık mıdır?
Dünya gibi bu ücra köşede bir umut var mıdır?
Kimiz biz,
Neyiz biz,
Bir kahraman mı?
Bir cellat mı?
Yoksa hep olduğumuzu inkar ettiğimiz,
Kendimize ha'şa dediğimiz,
Ölüm Meleği mi?


***

Dünyanın ücra köşelerinde,
Paylaşılan topraklarda,
Rantın yoksunluğunda doğmak,
Boş bir yapılaşmada olmak,
Tek derdi o gece karnını doyurmak,
Ne güzel olurdu!

***

Artık niyetler top tüfek,
Yaratılan her düşünce teknoloji,
Teknoloji kötü anam,
Teknoloji öcü babam,
Peki ne diye bir kötüyü yüceltir insan?
Çünkü insan bir, Ölüm Meleği...

...Ruhsuz Atmaca

Peter Brugel-İkarus'un Düşüşü (1958)
Peter Brugel-İkarus'un Düşüşü (1958)

Şimdi başlığı anlatalım biraz, sanata ufakta olsa ilgim vardır ama bu resmi anlatmak ve detaylandırmak o ilgiyle olabilecek bir durum değil, ufak bir değinmece yapıcam. Üst kısımda gördüğünüz resim, Peter Brugel tarafından 1958 yılında resmedilmiş bir mana derinliğinde olan "İkarus'un Düşüşü" tablosu. Lisansta okurken değerli bir hocamın bir dersinde bize anlattığı, üzerinde değerlendirme yaptığımız bir tablo ve tartıştığımız kadarıyla konuya girecem çünkü eski tablolar günümüzdeki gibi değillerdir, dönemin şartlarında acılarla çıkar onlar. Bu yüzden evde onları bir yere asacaksan bu bir süs değil, bu acının paylaşımı olmalıdır. Ayrıca detaylı anlatmakta ciddi okumalar gerektirir. Şimdi gelelim tabloya! Hocamızın ilk sorduğu soru İkarus'u tabloda nerededir. Bende sorayım, peki sizce "İkarus Nerede?" İlk önce bunu bir arayın sonra yazıya bakın.

Hikayemiz şöyle; İkarus, Atina Kralı tarafından babasının inşa ettiği kuleye kapatılır. İkarus'un babası da bu kuleden kurtulmak için çözümler arar. Kendisi başarılı bir mimardır ve kulenin camına düşen kuş kanatlarından birleştirerek kendilerine kanat yapma fikrini bulur. Babası, topladığı kanatları, kulede bulunan mumları eriterek birleştirir ve bir kanat yapar. Kanadı oğlu İkarus'a takarken de, uçtuğu zaman güneşe doğru uçmaması için uyarır. 

İkarus uçmaya başladığında ise babasının söylediklerini unutur ve güneş ışınlarının güzelliğine doğru uçar. Fakat güneş ışınları, vücuduna bal mumuyla yapıştırılan kanatlardaki mumları eritir ve İkarus denize düşerek ölür. 

Hikaye ve resmediliş mitolojik bir hikaye, derinlemesine bir anlatım yapmak için okumalar yapmak gerek ama ben benim açımdan olan kısmını aldığım için araştırma yapmak isteyenler olursa gerekli bilgileri internetten bulabilirler. (İnternetten bulabilirler lafını da sevmiyorum ama!)

Aslında tablo bize şunu anlatır, dersteki tartışma da bu yöndeydi. İkarus temel amacı hakikati öğrenmek, hakikati keşfetmekti. Bu da daha fazla özgür olma isteğinin ona ne getireceğinin bir göstergesiydi. İkarus babasının nasihatını (güneşten uzak dur!) yani varolan hayatın, monoton düzenini gösteriyordu. İkarus ise hakikatine olan özlemini gösteriyordu. Belki ölecekti ama güneş ışığına biraz daha yaklaşmak onu daha da özgürleştirecekti. Zaten tabloyu genel olarak süzdüğünüzde göreceğiniz şudur; İkarus düşerken kimse ona yardım etmiyordu, kimse ona bakmıyordu. (Tabi bu bir yorum!) Bir köylü sabanla toprağını sürüyor, birisi balık avlıyor, birisi koyunlarını bekliyor. Ölüm ölmek, onlar için önemli değil, onların özgülüğü monoton hayatın rutin alışkanlığıydı. 

Gündelik yaşamımızda doğum ve ölüm arasında sayıklayan insan evladı, bu rutinin esiri iken, insan cellatlarına bir şey demesi beklenemez. Köylü gibi koyunlarıyla, köylü gibi toprağıyla ilgilenir. Balık tutmaya çalışan adam gibi dibindekini göremez. O zaman hayat bu nedensiz...

Resmin konumlandırılışında da bu eleştirileri görebilirsiniz, peki İkarus'u bulabildiniz mi?

Not: Yakın zamanda gerçekleşen elim olayda canlarımızı kaybettik. Allah mekanlarını cennet eylesin. Kalan ailelerine sabırlar versin. Ülkemizin başı sağolsun. Kaybetmeden kaybedileni anlamak zordur. Umarım üzücü olaylar son bulur, insanlığın görevi öldürmek değildir, varolunan bu doğayı anlamaktır. Dünya bizim HEPİMİZİN...

Mor ve Ötesi - Melekler Ölmez

26 yorum:

  1. İkarus un hikayesini hatırlamak hoşuma gitti. Resim ve tablolardan neredeyse hiç anlamıyorum ve çok da ilgili olduğumu söyleyemem ancak bu konuda yazılanları okumayı seviyorum :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yani eski resimleri, tabloları anlamak ciddi tarih bilgisi gerektiriyor. Hani bakıca bu şu denilebilir ama çizeninin ruh hali, resmin yapılış türü falan etkili oluyor. Resim sürreal ise neden? belki yasaklar vardı, ressam metafor bulmuş olabiliyor. Ben sadece derste tartıştığımız, üzerine düşündüğümüz bir resmi konuyla bağdaştırayım dedim. Umarım anlatımım yeterli olmuştur. :)

      Sil
  2. Üzüntülerin dinmediği günlerdeyiz...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İnsanın insana olan kini, hayatına olan açgözlülüğü durumu fecileştiriyor.

      Sil
  3. Çok ilgiyle okuduğum bir yazı oldu, eline sağlık, bilgilenmis oldum ve çok sevdim :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim doktor hanım. Çok bilgilendirici olmasa da yönlendirici yazı diyelim. :D

      Sil
  4. Doğum ve ölüm arasında sayıklayan insan .... cok anlamlı olmus....

    YanıtlaSil
  5. Ikarus' u göremedim ama insanların Ikarus' u görmezden gelmesi günümüzde de geçerli. Kimse kimsenin umurunda değil maalesef. Güzel biri yazı olmuş elinize sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İkarus görünür görünmez bir noktada konumlandırılmış durumda. Aslında resmin manası her forma uyuyor ama günümüz modern insanına popüler kültür esiri insanlaraına daha çok uyuyor. Teşekkür ederim.

      Sil
  6. Tabloların yorumlarını ve eleştirilerini okumayı çok severim. Çok güzel bir yazı olmuş. Son zamanlarda yaşadığımız olaylar hakkında konuşmayı ise hiç istemiyorum. Olmamış gibi davranmak daha kolay geliyor. Aksi takdirde kaldıramazdım.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Resim, tablo çizimli her neyse yorumları ciddi önem istiyor. Çünkü eski dönem her çizimde bir yaşanmışlık var bu tarihi, psikolojik, edebi olabilir. Hani bu anlamda iddiam yok; notlarımdan, dersteki değerlendirmeden bir metin çıkarmaya çalıştım umarım başarmışımdır. Teşekkür ederim. :) Bu yazıyı yazdıktan iki gün sonra yine elim bir olay oldu umarım son olur.

      Sil
  7. Resimler hikayesini bilince anlam kazanıyor gerçekten. Görsel olarak çok güzel olsalar bile arka planı bilinmiyorsa eksik kalıyor. Hikayesini anlatman çok güzeldi, çok beğendim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim. Seri üretimli tablolardan popüler kültüre yenik düşünce insanlar ardını arkasını düşünmüyorlar, aslında bu filmler içinde geçerli de. Teşekkür ederim. Şu yoruma kadar kimse İkarus'u yerini söylemedi o üzücü. :(

      Sil
  8. Yazınızı okuduktan kısa bir zaman sonra okuduğum kitapta da İkarus'tan bahsedilmesi, artık tesadüflerin yalnızca birer tesadüf olduğuna inanmayan biri olarak beni yine de şaşırttı :) ve tabii yorum bırakmadığımı da hatırladım🙈 Kitapta hiç bilgi vermeden sadece İkarus 'a benzetiliyordu kavram ve bu yazınız sayesinde okurken aydınlandım diyebilirim :) Yazının sanatı ve bir mimarı içermesi de ilgimi çekmiş olabilir elbette :) Her neyse; sonuç olarak yine çok güzel ve dokunaklı bir yazıydı, elinize sağlık :) Diğer malum olaylara geldiğimizde ise fazladan denilecek bir söz bulamıyorum, kelimeler yetersiz kalıyor daima ve bu nedenle de çoğunlukla yorum yazmıyorum :\ Ne diyelim, ortak temennimiz aynı, sevgilerle ..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Algıda seçiciliktir bana çok olur. İkarus mitolojik bir karahraman illaki önü arkası vardır. Brugel bu kahramanda bir oynama yapmışta olabilir ama doğrusuna bakmak gerek. Çok teşekkür ederim.

      Sil
  9. Özgürlük Var mıdır? Özgürlük bir varlık mıdır? Spatyomda yarattığımız bir olgu mudur ya da? her yazında beynimde bir şeyler yanıyor :) İkarus hikayesine gelince biz de üniversite de mitoloji dersinde görmüştük ve konu özgür irademiz ile hayatımıza yön vermemize kadar gelmişti. Sonuç olarak yine çok başarılı bir yazı, kalemine sağlık atmaca

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kavramlar ve olanlar farklı durumlar. İnsan algısında yaratılan bir özgürlük algısı var ama bu çok süslü oysa insanlar hala özgürken bunu başka özgürlükleri aramaya itiyorlar çünkü diğeleri daha süslü. Aslında, İkarusta bu var insanlar varolan özgürlüklerine bu kadar küsken kendisi elde ettiği bu özgürlüğün ne kadar değerli olduğunu canınıyla ödemesi manidar, düşünülmesi. Ben teşekkür ederim elimden geldiğince bir şey yazmaya çalışıyorum. Başarabiliyorsam ne mutlu. :)

      Sil
  10. bu hikayeyi bilmiyordum.. ne kadar derin bir yazı olmuş, ellerine emeğine sağlık canım =)

    YanıtlaSil
  11. Merhabalarr...yeşimlehertelden ziyaretinize geldi...İkarus'un hikayesi ve yazdıklarınız ilgimi çekti..

    YanıtlaSil
  12. Yazı, buluşmadaki bir muhabbetimizi hatırlattı sanki... Emin de olamadım ama...

    Şarkıyı ilk dinlediğimde de sevmiştim zaten, şimdi tekrar dinledim :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bende olamadım. :D Sevdiğine sevindim. Ulen kaç tane yorum var bir kişi de ikarus şurda demedi. :D Bir tane tahmin var o yazımı tamamıyla okumuş kendisini tebrik ediyorum. :D

      Sil
    2. Valla yazının tamamını okudum ya! Alla alla :D
      Sadece buluşmadaki muhabbetimizi hatırlattı dediğim yeri idrak eder gibi oldum ama gerisini pek de anladığım söylenemez, o bakımdan şeetmedim! :D :D

      Sil
    3. Şey etme şey etme, burda ikarus nerde onu bul tabloya bak. :D

      Sil

Yorum Kuralları
*Lütfen yalnızca yazı ile ilgili yorumlar yazın.
*Yazının konusu dışında iletmek veya sormak istediğiniz bir şey varsa İletişim Formunu kullanın.

Reklam