24.11.2012

Reklam Yap İzi Kalsın-2

Reklam son dönemin sosyal kültür araçlarından biri haline gelmiş durumda. Artık reklam yapılmayan,reklamı sunulmayan ürün kalmadı diyebiliriz. Geçen hafta bu konu hakkında giriş niteliği taşıyan "Reklam Yap İzi Kalsın" yazısını yazmıştım. Şimdi ise bu konuyu biraz daha genişleten bir yazıyla karşınızdayım.

Başta da söylediğim gibi günümüzün sosyal kültür araçlarından biri haline dönüştü "reklam". Popüler kültürün yanında getirdiği bir araç oldu. Ve günümüzün kullanımı en çok yapılan, ihtiyaç duyulan, olmazsa olmaz bir aracı haline geldi. Günümüzde kullanımı öyle bir haldeki sağa dönsek reklam sola dönsek reklam. Nereye bakarsan bak "o" yani. Bir nevi sevgilimiz oldu.
Peki bu gelişimin/değişimin temel nedeni nedir? Bu gelişimin temel nedeni değişen dünya şartları,gelişen insanlık ya da teknoloji ve genişleyen ürün yelpazesi. Eskiye göz attığımızda çeşit ve tür olarak bir fazlalık yoktu. İnsanlar temelde bir ürüne kanalize olmuş onu kullanıyordu. Ürün yelpazesi o kadar azdı  ki insanlar tek ve mecburi bir kaynağı tüketmek/kullanmak zorunda kalıyordu. Buda o zamanın tekelleşmesi diyebiliriz, fakat günümüzdeki tekelleşmeden farklı bir durum. O zamanlarda parası olan düdüğü çalıyordu. Parada genelde bir iki kişide olduğu için, ticareti de o yönlendiriyordu. Bunun temel nedenleri ise:
1-Okuma-yazma oranı(Eğitim-Öğretim),
2-Sosyo-kültürel donanım/gelişmişlik,
3-Maddi sıkıntılar,
4-Teknoloji,
5-Ülkenin durumu. 
Bu maddeleri sıralayabiliriz ya da kısacası "gelişmişlik düzeyi" başlığına giren her şey diyebiliriz. Zamanın ilerlemesi gelişen ve değişen teknoloji ile birlikte gelişen insanlık imkanları da aynı oranda arttırdı. Artık insanlık biliyordu "bende yapabilirim", kendi kendine diyebiliyordu " O yaparsa bende yapabilirim, hem yaparsam en iyisini yaparım". Bu motivasyon cümlesinin getirdiği gazla insanlar yatırım yapmayı keşfetti. Yatırım da beraberinde riski getirdi. (Yatırım=Risk)

O günlerde çok kazandılar, çünkü bulundukları pazardaki üretici yoğunluğu çok azdı. Zaman ilerliyordu ve zaman ilerledikçe pazara yeni ve kaliteli üreticiler giriyordu. Artık tüketiciler aynı ürünü kendi durumlarına göre yorumlama fırsatı bulabiliyordu. Üreticiler bu durumu gördüklerinden dolayı kaybettikleri tüketicileri geri
kazanmak zorundaydılar. Sonuç olarak, bu eyleme tepki olarak "Reklam" dediğimiz yeni meslek dalı, günümüzün can sıkıcı olayı (artık adını ne koyarsanız) doğdu.

Baştaki temel amacı müşteride farkındalık yaratmaktı. "Bizdeki ürün daha iyi almak istemez misiniz?" demekti. Yapmak istediği amaç müşteride bir tercih yapma eylemi sağlamaktı. Ama zaman ilerliyordu, insan öğreniyor, öğrendikçe değişiyordu. Bu değişim reklamında statüsünün değişmesine bir nevi dönüşmesine yol açtı. Reklam temel anlamda ticari bir amaçtır. "Tanıma-tanıtma" denir ama daha çok Tanıtma-Sattırma". Satışı yapılmayan bir ürünün ya da hizmetin reklamını yapmak anlamsız olur. (Yardım reklamları neye girer diyebilirsiniz, onlarında temel içeriğinde reklamın stratejisi yer alır amacı iyi olsa bile.)

Sattırma amacının üreticilerin zihinlerine kazındığı andan itirabaren reklamın temel işlevi değişti. Kabalaşmaya ve çirkefleşmeye başladı. "Bizdeki ürün daha iyi almak istemez misiniz?" dilini değiştirdi ve Bizdeki ürün daha iyi al?" oldu. Bir anda soru işaretinden ünlem işaretine döndü. Diğer yazımda söylediğim gibi bunun tek ve temel sorumlusu elindekini kullanmasını bilmeyen "insan". 

Günümüzün değişen dünyasında reklamın ne konumlara geleceğini tahmin etmek zor ama insanın zihinsel dünyasındaki kazanma,karşısındaki yok etme ve piyasada tekel olma çabası; onun negatif yönde ilerleyeceğinin belirtisi. Bir başka yazıda görüşmek dileğiyle...

4 yorum:

  1. reklamsız olmaz ve reklamında hepsinin geri dönüşü muhakkak oluyor ancak burda fark yaratacak olan farklı ve benzersiz birşey olması ve yaratıcılığı kullanabilmek

    YanıtlaSil
  2. Tabi ki ama reklamlar, teknolojinin gelişmesi ve insanların tüketim ihtiyaçlarının artmasının bir sonucu olarak bir de buna pazardaki benzer ürün satan firmaların artması sonucu boyut değiştirdi. Yorum için teşekkür ederim. :)

    YanıtlaSil
  3. selam,reklamlarin bir cogunda da yaniltma ve arzulari kiskirmada var, boyle reklamlarlarda insanlari aldatmaya yonelik reklamlar haksiz kazancin bir araci oluyor, durust reklam insanlari altatmayan urunu oldugibi yansitan bir reklam olmali,

    YanıtlaSil
  4. Kar amacı olduğu için herhalde hiçbir reklam olduğu gibi olmayacaktır. Bizde buna ancak "Reklamın/reklamcılığın ruhunda var" diyeceğiz.

    YanıtlaSil

Yorum Kuralları
*Lütfen yalnızca yazı ile ilgili yorumlar yazın.
*Yazının konusu dışında iletmek veya sormak istediğiniz bir şey varsa İletişim Formunu kullanın.

Reklam